Yedinci Kısım
I.
Anayasanın Değiştirilmesi, Seçimlere ve Halk Oylamasına Katılma
Madde 175-
(17.05.1987 gün 3361 sayılı Kanunun 3 maddesiyle değişik) Anayasanın
değiştirilmesi Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tam sayısının en az üçte biri
tarafından yazıyla teklif edilebilir. Anayasanın değiştirilmesi hakkındaki
teklifler Genel Kurulda iki defa görüşülür. Değiştirme teklifinin kabulü
Meclisin üye tam sayısının beşte üç çoğunluğunun gizli oyuyla mümkündür.
Anayasanın
değiştirilmesi hakkındaki tekliflerin görüşülmesi ve kabulü, bu maddedeki
kayıtlar dışında, kanunların görüşülmesi ve kabulü hakkındaki hükümlere tabidir.
Cumhurbaşkanı
Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları, bir daha görüşülmek üzere Türkiye Büyük
Millet Meclisine geri gönderebilir. Meclis, geri gönderilen Kanunu, üye
tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile aynen kabul ederse Cumhurbaşkanı bu Kanunu
halkoyuna sunabilir.
Meclisçe
üye tam sayısının beşte üçü ile veya üçte ikisinden az oyla kabul edilen
Anayasa değişikliği hakkındaki Kanun, Cumhurbaşkanı tarafından Meclise iade
edilmediği takdirde halkoyuna sunulmak üzere Resmi Gazete' de yayımlanır.
Doğrudan
veya Cumhurbaşkanının iadesi üzerine, Meclis üye tam sayısının üçte iki
çoğunluğu ile kabul edilen Anayasa değişikliğine ilişkin kanun veya gerekli
görülen maddeleri Cumhurbaşkanı tarafından halkoyuna sunulabilir. Halk
oylamasına sunulmayan Anayasa değişikliğine ilişkin Kanun veya ilgili maddeler
Resmi Gazete' de yayımlanır.
Halkoyuna
sunulan Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların yürürlüğe girmesi için halk
oylamasında kullanılan geçerli oyların yarısından çoğunun kabul oyu olması
gerekir.
Türkiye
Büyük Millet Meclisi, Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların kabulü
sırasında, bu Kanunun halk oylamasına sunulması halinde, Anayasanın
değiştirilen hükümlerinden, hangilerinin birlikte hangilerinin ayrı ayrı
oylanacağını da karara bağlar.
Halk
oylamasına, milletvekili genel ve ara seçimlerine ve mahalli genel seçimlere
iştiraki temin için, kanunla para cezası dahil gerekli her türlü tedbir alınır.
II.
Başlangıç ve Kenar Başlıklar
Madde 176-
Anayasanın dayandığı temel görüş ve ilkeleri belirten başlangıç kısmı, Anayasa
metnine dahildir.
Madde kenar
başlıkları, sadece ilgili oldukları maddelerin konusunu ve maddeler arasındaki
sıralama ve bağlantıyı gösterir. Bu başlıklar, Anayasa metninden sayılmaz.
III.
Anayasanın Yürürlüğe Girmesi
MADDE 177-
Bu Anayasa, halk oylaması sonucu kabul edilip Resmi Gazete' de yayımlanması ile
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası olur ve aşağıda gösterilen istisnalar ile bu
istisnaların yürürlüğe girmesine ait hükümler dışında bütünüyle yürürlüğe girer.
a) İkinci
Kısım II. Bölümdeki; kişi hürriyeti ve güvenliği, basın ve yayımla ilgili
hükümler, toplantı hak ve hürriyetleri,
III.
Bölümdeki çalışma ile ilgili hükümler, toplu iş sözleşmesi, grev hakkı ve
lokavt ile ilgili hükümler,
Bu hükümler
yeni kanunlar çıkarıldığında veya mevcut kanunlarda değişiklik yapıldığında ve
her halde en geç Türkiye Büyük Millet Meclisi göreve başladığında yürürlüğe
girer.
Ancak, bu
hükümler yürürlüğe girinceye kadar mevcut kanunlar ile Milli Güvenlik
Konseyinin bildiri ve kararları uygulanır.
b) İkinci
Kısımdaki; siyasi faaliyette bulunma hakları ile siyasi partilerle ilgili hükümler,
bunlara dayalı olarak yeniden hazırlanacak Siyasi Partiler Kanununun;
Seçme ve
seçilme hakkı ise yine bu hükümlere dayalı olarak hazırlanacak seçim kanununun;
yayımlanması ile yürürlüğe girer.
c) Üçüncü
Kısımdaki; yasama ile ilgili hükümler;
Bu hükümler
ilk milletvekili genel seçimi sonucunun ilanı ile birlikte yürürlüğe girer.
Ancak bu bölümdeki Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkilerine ilişkin
hükümleri, 29 Haziran 1981 gün ve 2485
sayılı Kurucu Meclis Hakkındaki Kanun hükümleri saklı kalmak üzere Türkiye
Büyük Millet Meclisi göreve başlayıncaya kadar Milli Güvenlik Konseyince yerine
getirilir.
d) Üçüncü
Kısımdaki; Cumhurbaşkanı başlığı altında görev ve yetkileri ile Devlet
Denetleme Kurulu, Bakanlar Kurulu başlığı altındaki tüzükler, Milli Savunma,
olağanüstü yönetim usulleri, idare başlığı altındaki mahalli idareler ile
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu hariç diğer hükümler ve Devlet
Güvenlik Mahkemeleri hariç yargıya ilişkin bütün hükümler Anayasanın halk
oylaması sonucunda kabulünün Resmi Gazete' de ilanı ile birlikte yürürlüğe
girer. Cumhurbaşkanı ve bakanlar Kuruluna ait yürürlüğe girmeyen hükümler
Türkiye Büyük Millet Meclisinin göreve başlaması ile, mahalli idareler ile
Devlet Güvenlik Mahkemelerine ilişkin hükümler ise ilgili kanunların
yayımlanması ile yürürlüğe girer.
e)
Anayasanın halk oylaması sonucu kabulünün ilanı ile birlikte yürürlüğe girecek
hükümleri ve mevcut ve kurulacak kurum, kuruluş ve kurullar için yeniden kanun
yapılması veya mevcut kanunlarda değişiklik yapılması gerekiyorsa bunlara
ilişkin işlemler mevcut kanunların Anayasaya aykırı olmayan hükümleri veya
doğrudan Anayasa hükümleri, Anayasanın 11. maddesi gereğince uygulanır.
f) Kesin
Hesap Kanunu tasarılarının görüşülme usulünü düzenleyen 164. maddenin ikinci
fıkrası hükmü 1984 yılından itibaren uygulanmaya başlanır.